Doç. Dr. Cevdet AVCIKURT
TURİZM SOSYOLOJİSİ
Turist * Yerel Halk Etkileşimi
Balıkesir - 2003

Rusya ve Rus Turistlerin Toplumsal Eğilimleri

a) Rus Kişilik ve Karakter Özellikleri

Coğrafi olarak topraklarının büyük bir kısmı Asya'da bulunan Rusya, tarihi geçmişi ve Batı ile ilişkileri açısından Avrupa'ya daha yakındır. Ruslar genellikle, sabırlı, dayanıklı, ustalıklı, ince tartışmalara beslediği zevki bazen hilekarlık derecesine varan kurnazlığı ve zaman zaman haşin, yabani, insan yaşamına fazla önem vermeyen, ateşli, birdenbire coşan, konuşkan ve içkiye düşkün bir millet olarak tarif edilmektedir. Bunların yanı sıra, dışarıdan bakıldığında kaba ve kültürsüz insanlarmış gibi görünmelerine rağmen Rusların, gerçekte ince espri anlayışı olan ve şakacı insanlar oldukları da söylenmektedir. Rusların, hayvanlara düşkün olduğu bilinir. Rusya'da çocukların eğitimine ayrı bir önem verilir. Genellikle aile ile kadınlar ilgilenir. Kadınlar, ailenin reisi ve aktif ferdi konumundadırlar. Kadınların %85'ine yakın bir kısmının çalışıyor olması ve ekonomik özgürlüğe sahip olmaları onların toplumda rahat davranabilmelerini sağlamaktadır.

Bazı çalışmalar, geleneksel Rus kişiliğinin özelliklerini genel olarak şöyle ifade etmektedirler24:

- Batılılara oranla daha duygusal olan Ruslar, diğer kişilerin fikirlerine pek saygı göstermezler.
- Her düzeyde bağımlılık gereksinimi görülür. Gruptan bağlılık, samimiyet ve saygı gibi tepkiler beklerler.
- Birincil ilişkilere ve arkadaşlığa önem veren Ruslar, arkadaşlıklardan kişisel dürüstlük, güven ve sadakat beklerler.
- Rusların davranışlarında iyimserlik-kötümserlik gibi tipik kutuplaşmalar ve ikilemler yaygın olarak görülmektedir.
- Ruslar, her şeyi uç noktalarda yaşamaya eğilimlidirler. Rus ulusal kişiliğinin çelişkilerle örülü olduğu da ifade edilmektedir.

b) Rus Yeme-İçme Alışkanlıkları

İklim şartları dolayısıyla alkollü içecek tüketiminin yüksek olduğu Rusya'da insanlar bol çeşit yemekten hoşlanırlar. Rus mutfağında domuz ürünleri önemli bir yer tutmasına rağmen, meyve, sebze ve yeşillik çok yaygın kullanılmaz. 27 Ocak'ta başlayan Paskalya orucunda 30 gün boyunca süt hariç hiçbir hayvan ürünü yenmez. Buna karşılık, sebze, meyve ve bitkilerle bağlantılı yemek türleri yenir. Rus sabah kahvaltısında sütlü ürünlere ağırlık verilir. Ruslar akşam yemeğine ayrı bir önem verirler. Öğün zamanları genellikle şöyledir:

Sabah Kahvaltısı : 07.00 - 09.00
Öğle Yemeği : 12.00 - 14.30
Akşam Yemeği : 18.00 - 20.00

c) Rus Turizm Pazarının Genel Özellikleri

Rus turistler, son yıllarda bir çok ülke için önemli potansiyel oluşturmaktadır. Başta Rusya Federasyonu olmak üzere Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkelerinden gelen ziyaretçiler, Türk turizmi ve ekonomisi için de büyük önem taşımaktadır. Moskova başta olmak üzere büyük şehirlerin refah seviyesi Rusya geneline bakıldığında oldukça yüksektir. Rusya toplumu genç bir nüfusa sahiptir. Ülkede tüketici profili, standartlar ve mevzuat açısından bölgeler arasında farklılıklar bulunmaktadır. Bu açıdan turizmle ilgili pazar araştırmalarında bu farklılıklar dikkate alınmalıdır.

Eski Sovyetler döneminden görülen sosyal turizm anlayışının yerini, bugünkü Rusya'da çok geniş turizm tercihleri almıştır. Rusya'da tatil amacıyla bulunduğu bölgenin dışına çıkanların oranı %60'lara ulaşmıştır. Gelir düzeyi kısıtlı olanlar, Rusya sınırları içindeki yerleri tercih ederken, imkanı olanlar daha çok paket turlara katılarak başta Avrupa Birliği'nin güney kanadını oluşturan ülkeler olmak üzere, Türkiye, Mısır, Tunus ve Fas gibi ülkeleri ziyaret etmektedirler. Rus turistlerin tercihleri başta deniz, güneş ve kum olmak üzere alışveriş ve tarihi yerleri görme amaçlı olmaktadır. Türkiye'ye tatil için ailesi ile gelen Ruslar, genellikle tatil köylerini tercih etmektedir. Türkiye'ye gelen Rusların çoğunluğunu beyaz yakalılar oluşturmaktadır. İkinci sırada işverenler ve üçüncü sırada da mavi yakalı işçiler gelmektedir. Rusların tatile çıkma oranları resmi tatillerde, okul tatillerinde ve bayram tatillerinde önemli artış göstermektedir.

24 Tezcan, Türk Kişiliği ve Kültür-Kişilik İlişkileri, ss. 144-146